بحث را به انجام رساندیم که در موضوع آثار تاریخی ، فرهنگی و هنری نقش امین اموال بسیار مهم و تاثیرگذار است اصولاً امین اموال کیست؟ امین اموال شخصی است که مطابق آیین نامه اجرایی ماده سی و چهار قانون محاسبات عمومی کشور منصوب می گردد و باید علاوه بر صلاحیت های اخلاقی و امانت داری دارای مدرک مرتبط با وظیفه خود داشته باشد .

امین اموال فرهنگی تاریخی و هنری علاوه بر شرایط و طرز انتخاب دارای حدود وظایف و مسئولیت هایی به شرح ذیل الذکر است :

لف / اجرای وظایف مقرر در طرح های ساماندهی کالبدی و اطلاعاتی و سایر دستورالعمل های موضوع این آیین نامه در مورد اموال فرهنگی تاریخی و هنری .

ب / تنظیم فرم های مربوط به وضعیت سلامت و وضعیت محل نگهداری آثار از نظر شرایط علمی ، فنی و امنیتی آن.

ج/ انجام امور مقرر در دستورالعمل های موضوع آیین نامه و همکاری با پژوهشگران و ایجاد شرایط لازم برای معرفی اثر.

د/ مراقب مستمر از آثار ابواب جمعی و گزارش به موقع خطرات ناشی از شرایط فیزیکی اثر ، شرایط فنی و امنیتی محل نگهداری آن.

تبصره : امین اموال در صورت عدم مفاد این بند و تعدی و تفریط ، مسئول جبران خسارت وارد شده به اثر خواهد بود . تشخیص این امر و تعیین میزان خسارت وارد شده بر عهده مرجع ذیصلاح قضایی و با توجه به نظر کارشناسی سازمان میراث فرهنگی خواهد بود. در مورد انتقال بلاعوض و امانی اموال موضوع این آیین نامه در ماده هفده توضیح داده شده است و در ماده بعد در مورد خرید اموال فرهنگی تاریخی و هنری ، آن را بر اساس مقررات عمومی و ناظر به معاملات دستگاه خریدار کرده است . ضرورت خرید و قیمت کارشناسی اثر توسط هیاتی متشکل از دو نفر کارشناس خبره به انتخاب دستگاه خریدار و یک نفر نماینده سازمان میراث فرهنگی کشور تعیین می شود . حمل و نقل اموال موضوع این آیین نامه از نظر شرایط حفاظتی و امنیتی تابع دستورالعملی خواهد بود که با توجه به ویژگی اموال مورد نظر تعیین و ابلاغ می شود و مسئولیت رعایت آن بر عهده دستگاه دارنده اثر خواهد بود .

اموال تاریخی و هنری که می تواند تحت ابواب جمعی هر یک از امنای اموال فرهنگی تاریخی و هنری قرار گیرد ، ده هزار عدد اثر درجه سه می باشد . هر اثر درجه یک معادل دویست و هر اثر درجه دو معادل بیست عدد اثر درجه سه محسوب می شود . خروج موقت اموال فرهنگی و هنری درجه یک مشمول این آیین نامه برای شرکت در نمایشگاه های خارج از کشور پس از تایید سازمان میراث فرهنگی به تصویب هیات وزیران خواهد رسید . تبصره ذیل این ماده خروج موقت اموال تاریخی ، فرهنگی و هنری درجه دو و سه را با موافقت سازمان میراث فرهنگی دانسته است . در ماده بیست و دو این آیین نامه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور را موظف کرده است از محل جابه جایی پست های بین دستگاهی نسبت به ایجاد پست امین اموال فرهنگی تاریخی و بازرس اموال فرهنگی تاریخی و هنری دولتی اقدام نماید . در سطور قبل اشاره شد که چرا در موضوع امین اموال تاملی خاص داشته و آن را با تاکیدی ویژه به نگارش آوردم . علت و سر عنوان موضوع را که پیش از این ذکر کردم ، اینجا دوباره به آن اشاره می کنم.

در واقعه ای که چند سال پیش رسانه ای گشت ، معلوم شد که برخی از آثار فرهنگی موجود در موزه هنرهای معاصر جابجا شده و از وجود آن خبری در دست نیست . خوشبختانه در صفحات مجازی هنوز بازتاب های این واقعه موجود بوده لذا برای مستند بخشی این مطلب به آنها اشاره می کنم : خبرگزاری فارس ، خبرگزاری تسنیم در سال نود و چهار در کنار دیگر رسانه های جمعی و مجازی خبری مبنی بر [ماجرای رفت و برگشت تابلوها ، پشت پرده یک سرقت جنجالی – آثار گنجینه موزه در اختیار امین اموال است] انتشار داده و باعث جلب اذهان عمومی شدند . ماجرا در کلیت چنین بود که تعدادی تابلو گرانقیمت از موزه هنرهای معاصر خارج شده و به فروش رسیده است . قطعاً مطلع هستید که موزه هنرهای معاصر تهران ، گنجینه ای دارد که مجموعه ای از بزرگترین و گران قیمت ترین تابلوهای کشور در آنجا نگهداری می شوند . تابلوی جکسون پولاک که بیش از یکصد و پنجاه میلیون دلار قیمت دارد ، فقط یکی از این تابلوهاست . در زمان مدیریت یکی از آقایان با توجه به اینکه بیش از پانصد تابلو کم ارزش در کنار با ارزش ترین تابلوها در گنجینه موزه قرار گرفته بود ، پیشنهاد می شود این تابلوهای کم ارزش به جای دیگری منتقل شود تا احتمالاً گنجینه همانطور که از اسمش بر می آید فقط جایگاه با ارزش ترین و نفیس ترین تابلوها باشد . با این نگاه بیش از پانصد تابلو که گفته شده است ارزش هنری زیادی ندارند با امضای مدیر وقت موزه و تایید کارشناسان ارشدش از موزه خارج می شود و به اتاقی در یک انبار انتقال می یابند تا در آنجا به صورت دیگری مورد استفاده قرار گیرد . اما مشکل از اینجا حادث می شود که حدود پنجاه تابلو گرانقیمت نیز در کنار این آثار کم ارزش از موزه خارج می گردد . چندی بعد مقام مسئول دیگری در بازدید از انبار یادشده متوجه می شود که حدود پنجاه تابلوی با ارزش در بین تابلوهای کم ارزش از موزه خارج شده و در انبار نگهداری می شود ، لذا در مکاتبه ای با مقام بالاتر خود به موضوع اشاره کرده و درخواست می کند تا از این آثار گرانبها عکس بگیرند . عکس ها گرفته می شود و قرار می شود این پنجاه تابلو به موزه برگردانده و در گنجینه نگهداری شود.

اواخر سال 93 امین اموال که از ماجرای عکس گرفتن خبر ندارد متوجه اهمیت تابلوهای نفیس در انبار می شود ، تابلوهایی که حالا قیمتشان خیلی بالا رفته است و هر کدام چند صد میلیون تومان ارزش دارند . با توجه به رفت و آمدهای روزانه که او داشته تصمیم می گیرد ، این تابلوها که با ارزش هستند و احتمالاً هنوز به طور دقیق ثبت نشده اند ، از مجموعه خارج کند.

او در نهایت بعضی از آثار را از قاب خارج می کند و آن ها را به طریقی از اداره که حصار نرده ای دارد به بیرون منتقل می کند . مدیر مجموعه بعد از چندی متوجه این اتفاق می شود . ماجرا را گزارش می کند و بالاخره شخص خاطی پیدا می شود و به کارش اعتراف می کند . محل تابلوها هم با یک کارشناسی دقیق و سخت مشخص شده و همه از طریق قانونی عودت داده می شوند . بعد هم نمایشگاهی از این آثار برگزار می شود تا همه صحت بازگشتن این آثار را ببیند و پرونده بسته می شود . اما انگار موضوع ، ابعاد دیگری پیدا می کند . در شماره بعد این موضوع را پی خواهیم گرفت.

پژمان ضیائیان

منتشر شده در تاریخ 1396.03.23 در روزنامه خبر جنوب

بازگشت