انقلاب فرهنگی - 16
و مصوبه ای با عنوان [فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران] حاصل آن مذاکرات شد . پس از کش و قوس های اداری که چند سال نیز به داراز کشید فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی در سال 1369 رسماً کار خود را آغاز کرد . فرهنگستان موسسه ای است که با شخصیت حقوقی مستقل فعالیت می کند و به نهاد ریاست جمهوری وابسته است . اهداف و وظایفی که در اساسنامه برای فرهنگستان ذکر شده ، عبارتند از : کمک به توسعه علوم و فنون کشور / تقویت روح پژوهش / ارتقای سطح علمی و فرهنگی کشور / دستیابی به آخرین یافته ها و نوآوری ها در عرضه دانش از طریق فعالیت های جمعی و جذب و حمایت و تشویق دانشمندان و پژوهشگران برجسته / کوشش در جهت گسترش مرزهای دانش و تلاش مستمر برای ارتقای سطح دانش و پژوهش در کشور / بررسی و تحلیل وضعیت علمی ، فنی ، آموزشی و پژوهشی کشور و ارائه پیشنهاد در زمینه بهبود و ارتقای آن به مراجع ذیربط / اظهارنظر در مسائل و مباحث اساسی علم ، پژوهش و فناوری ارجاعی از سوی دولت ، مراکز علمی و پژوهشی و تحقیقاتی / مطالعه تجربیات کشورها در کسب و توسعه علوم و تکنولوژی / بررسی آخرین یافته های علمی و نحوه استفاده از آنها / تشویق و ترغیب دانشمندان و پژوهشگران به خلق آثار علمی و فرهنگی از طریق حمایت مادی و معنوی / ایجاد تسهیلات لازم در جهت مبادله اطلاعات و نتایج تحقیقات و تبادل نظر بین دانشمندان و پژوهشگران / مبادله علمی با فرهنگستان های علوم سایر کشورها به ویژه کشورهای اسلامی و واگذاری بورس و فرصتهای مطالعات و سفرهای علمی / بررسی و پیشنهاد ضوابط درخصوص ارتقای سطح علمی ، سمینارها ، کنگره ها و کنفرانس های علمی در سطح ملی و بین المللی و ارزیابی آنها / برگزاری سمینارها ، کنفرانس ها ، کنگره ها ، سمپوزیم ها در زمینه جدیدترین یافته های علمی ، فنی و فرهنگی / اشاعه اطلاعات و داشته های علمی از طریق انتشار مجلات و کتب علمی و پژوهشی / اعطای پاداش ، جایزه و نشان علمی به دانشمندان و پژوهشگران و موسسات ارائه دهنده خدمات علمی و فرهنگی برجسته / پیشنهاد تخصیص اعتبارات و امکانات تحقیقاتی برای فعالیت های دانشمندان برجسته / بررسی و تصویب عضویت فرهنگستان در مجامع و سازمان های بین المللی متناسب با وظایف و اهداف فرهنگستان .
با توجه به گذشت بیش از بیست سال از آغاز به کار این فرهنگستان به طور طبیعی تغییراتی در اعضای پیوسته این مجموعه حادث گردیده است . اما اشاره به اعضای فعلی فرهنگستان و دکترای تخصصی آنان خالی از لطف نیست : حسن ابراهیم زاده (فیزیولوژی و بیوشیمی گیاهی) غلامحسین ابراهیمی دینانی (فلسفه و حکمت اسلامی) حسن احدی (آبخیزداری) علی اسلامی (انگل شناسی) محمدرضا اسلامی (مهندسی مکانیک) احسان اشراقی (تاریخ) غلامرضا اعوانی (فلسفه) کرامت الله ایزدپناه (گیاه پزشکی) محمدحسن بزرگمهری فرد (بیماریهای طیور) سیدمحمد بلورچیان تبریزی (داروسازی) مهدی بهادری نژاد (مهندسی مکانیک) مهدی بهزاد (ریاضیات) غلامعباس توسلی (جامعه شناسی) حسن تاج بخش (میکروب شناسی) یوسف ثبوتی(نجوم و اخترشناسی) پرویز جبه دار مارالائی (مهندسی برق – کامپیوتر) محمدابراهیم جناتی (مجتهد وفقیه) محمدحسین حلیمی (زیبایی شناسی و علوم هنر) مرتضی خوشخوی (علوم باغبانی) رضا داوری اردکانی (فلسفه) علی درویش زاده (پترولوژی) پرویز دوامی (مهندسی متالوژی) مهدی رجبعلی زاده (ریاضی) علی رضاخانی (بیماریهای داخلی دام) فرامرز رفیع پور (علوم اجتماعی – روش تدریس) علیرضا سپاسخواه (هیدرولوژی خاک) نصرالله سفید بخت (علوم دامی) سعید سهراب پور (مهندسی مکانیک) عباس شریفی تهرانی (بیماری شناسی گیاهی) علی شریعتمداری (فلسفه ، تعلیم و تربیت و برنامه ریزی درسی) سیدحسین صفایی (حقوق خصوصی) حسن ظهور(مهندسی مکانیک) محمدرضا عارف (مهندسی برق- مخابرات) علی کاوه (مهندسی سازه) علیرضا کوچکی (اکولوژی تولید محصول) مهدی گلشنی (فیزیک) سید مصطفی محقق داماد (حقوق) محمدرضا مخبر دزفولی (طب داخلی دامپزشکی) فرید مُر (زمین شناسی) فتح الله مضطرزاده (مواد) محمدقلی نادعلیان(دامپزشکی و بیماریهای داخلی دامهای بزرگ) حسین نمازی (اقتصاد) لطف الله یارمحمودی (زبانشناسی و آموزش زبان) بهمن یزدی صمدی (ژنتیک و پرورش گیاه) هادی ندیمی (معماری) محمود یعقوبی (مهندس مکانیک) ، در بررسی زندگینامه علمی این بزرگان نشان می دهد که آقایان دکتر کرامت الله ایزدپناه / مرتضی خوشخوی / علی رضاخانی / علیرضا سپاسخواه / نصرالله سفید بخت / فرید مُر / لطف الله یارمحمودی و محمود یعقوبی از اعضاء هیات علمی دانشگاه شیراز هستند . فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی در طول سال های فعالیت خود متاسفانه چند تن از اعضاء خود را از دست داده و به سرای باقی شتافته اند که می تواند به اعضای جاویدان ، تقی ابتکار ، محمد ابراهیم باستانی پاریزی ، کریم جوانشیر ، مرتضی سهرابی ، حسین شکوهی ، داریوش صفوت ، علی محمد کاردان ، ابوالقاسم گرجی ، بابا مخیر ، سیدحسین میرشمسی اشاره داشت.
فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی با هدف بررسی دقیق موضوعات و مسایل پیش روی و ایجاد فرصت مباحثی دقیق و کارشناسی شش گروه علمی را در ساختار تشکیلاتی خود دارد ، تا بررسی های تخصصی در آن گروه ها انجام و ماحصل کار در جلسات مرکزی به جمع بندی رسد . این شش گروه علمی شامل : گروه علوم پایه ، گروه علوم دامپزشکی ، گروه علوم مهندسی ، گروه علوم اسلامی ، گروه علوم کشاورزی و گروه علوم انسانی است . هر گروه علمی متشکل از یک شورای گروه و تعدادی زیر شاخه است . شورای گروه متشکل از اعضای پیوسته و شاخه متشکل از اعضای پیوسته و وابسته است . رییس گروه علمی با حکم رییس فرهنگستان منصوب می شود . وظیفه گروه علمی تنظیم و ارائه برنامه های علمی گروه است .
فرهنگستان در طول فعالیت خود با چندین کشور جهان از جمله رومانی ، فنلاند ، اتریش ، مجارستان ، کره جنوبی ، روسیه ، بنگلادش ، کرواسی ، لهستان ، چین و... قرارداد همکاری های فرهنگی داشته و چهارمین اجلاس انجمن آکادمی های علوم آسیا و سمپوزیوم بین المللی ایمنی غذا را میزبانی کرده است . این فرهنگستان عضو مجمع بین المللی آکادمی های امور بین الملل و انجمن آکادمی های آسیاست . در بُعد تولیدات فرهنگی نیز فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران ، مجلات : فصلنامه آموزش مهندسی ایران / نامه فرهنگستان علوم / فرهنگ منابع ملی / پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع ملی را منتشر می کند و به طور مستمر نیز نشریه خبرنامه علمی را تولید می کند . آقای دکتر رضا داوری اردکانی در حال حاضر رییس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران هستند.
پژمان ضیائیان
منتشر شده در روزنامه خبر جنوب 1394.7.23