، در مقالاتی که پیش از این به نگارش آمد از آنها ذکری به عمل آوردم . بدیهی است در این شورا نگاه ویژه و خاصی به موضوعات فرهنگ اسلام شده باشد . با توجه به آنچه در سوابق عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی مشهود است ، شورایی به نام شورای تخصصی مهندسی فرهنگی به عنوان اتاق فکر ، برنامه های مورد نیاز جامعه را رصد و دیدگاه های خود را به شورای بالاسری ارائه می کند . موضوعی که پرونده آن را در این نوشتار باز می کنم ، یکی از پیشنهادات کارشناسی شده از سوی شورای تخصصی مهندسی فرهنگی به شورای عالی درباره توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه است .

به مصوبه شماره 643 مورخ 22/2/1388 شورای عالی انقلاب فرهنگی گریزی می زنیم که پس از چندین جلسه بحث و تبادل نظر ، منشور توسعه فرهنگ قرآنی را مصوب و آن را برای اجرا ابلاغ کرد . در مقدمه این مصوبه چنین آمده است : «دستیابی به جامعه ای متمسک به قرآن و عترت و برخوردار از ایمان و عمل صالح ، تحقق اندیشه های معمار بزرگ انقلاب اسلامی رضوان الله تعالی علیه و رهنمودهای مقام معظم رهبری مدظله العالی در گسترش فرهنگ حیات بخش قرآن کریم و ارتقای ایران به کشوری توسعه یافته با هویتی اسلامی – انقلابی در گرو عزم ملی و اراده هماهنگ مدیران ارشد نظام برای توسعه فرهنگ قرآنی است . فرهنگی که باید متاثر از قرآن و حاکم بر بینش ها ، نگرش ها و رفتارهای فردی و اجتماعی بوده و در کلیه سطوح سیاست گذاری و برنامه ریزی نظام جمهوری اسلامی جاری باشد . بدین منظور ، منشور توسعه فرهنگ قرآنی که مبین منویات نظام مقدس جمهوری اسلامی در مواجهه با تعالیم قرآن ، در مقام علم ، اعتقاد و عمل در سطح ملی و بین المللی است به شرح مواد آتی به تصویب می رسد .» شاکله نگارشی مصوبه پس از مقدمه در ماده یک به اهداف ، در ماده دو به سیاست ها و راهبردها در ماده سه به شورای تخصصی ، در ماده چهار به وظایف شورای تخصصی در ماده پنج به اعضا شورای تخصصی ، در ماده شش به دبیرخانه شورا ، در ماده هفت به کمیسیون های تخصصی و در مواد هشت تاده به الزامات موضوع می پردازد .

تعریف کلی و جامعی که می توان از شورا داشت با ملاحظه مطالب ماده دو که همانا اهداف است ، حاصل می گردد : ایجاد هماهنگی بین دستگاه های دولتی ، موسسات و گروه های فعال غیر دولتی در جهت هم افزایی و ارتقاء فعالیت های قرآنی در سطح ملی و بین المللی / تقویت ایمان و اعتقاد به قرآن کریم و تمسک به تعالیم آن / تعمیق معرفت و تعمیم فهم و درک قرآن کریم / ارتقاء الزام عملی به قرآن کریم در ابعاد فردی و اجتماعی / تحقق فرهنگ قرآنی در نظام مدیریت ، تصمیم گیری و برنامه ریزی کشور / توسعه مهارت های روان خوانی ، صحیح خوانی و درک معنای آیات قرآن کریم در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان / تقویت و گسترش انس با قرآن کریم در اقشار مختلف جامعه / ترویج آیات و مفاهیم قرآن کریم در حوزه فرهنگ عمومی (نمادسازی و تبلیغات رسانه ای و محیطی ، محاورات و...) اهداف اصلی این ساختار هستند . ماده دو منشور به سیاست ها و راهبردهای توسعه فرهنگ قرآنی پرداخته است . در این ماده چنین می خوانیم : توجه جدی به اصل جدایی ناپذیری قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام در کلیه فعالیت های قرآنی / اولویت بخشی به توسعه فعالیت قرآنی در مهندسی فرهنگ ، مهندسی فرهنگی و مدیریت فرهنگی کشور / توسعه نظریه پردازی در نظام های فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی و سیاسی مبتنی بر فرهنگ و معارف قرآنی / توسعه مشارکت حداکثری مردم در فعالیت های قرآنی و تقویت نقش حمایتی و پشتیبانی دولت در گسترش فرهنگ قرآنی در داخل و خارج از کشور / تاکید بر گسترش درک عموم مردم از مفاهیم ، زیبایی ها ، لذات معنوی قرآن کریم از طریق انس و ارتباط مستمر با آن / اهتمام ویژه به توسعه فرهنگ قرآنی در میان اقشار تاثیرگذار در داخل و خارج از کشور / ابتنای حداکثری فعالیت های قرآنی بر مطالعه ، کارشناسی و تحقیق شایسته / هدایت فرآیندهای آموزشی ، پژوهشی و تبلیغی ترویجی قرآنی به سمت کاربردی کردن تعالیم قرآنی در زندگی فردی و اجتماعی / بهره گیری حداکثری از ظرفیت حوزه های علمیه در توسعه فرهنگ قرآنی / ارتقاء بخشی نظام تعلیم و تربیت ، نظام رسانه ای ، نظام تبلیغات دینی و سایر نظام های موثر ، با الهام از تعالیم قرآن کریم / ساماندهی و هماهنگ کردن دستگاه ها ، نهادها و بخش های موثر کشور و فراهم کردن زمینه های یادگیری و رشد سازمانی در جهت هم افزایی توان ، تجربه و ارتقای سطح آنها در توسعه فرهنگ قرآنی . ماده سه منشور اشاره به شورای تخصصی دارد . در تعریف این شورا آمده است «به منظور پیشبرد و اجرایی شدن اهداف ، سیاست ها و راهبردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی در داخل و خارج از کشور و تحقق عزم ملی برای توسعه تمسک و اعتصام به قرآن کریم در همه عرصه ها ، شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی ، زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل می شود . » با این تعریف معلوم می شود که شورای تخصصی مسئولیت اجرایی کردن منشور توسعه را بر عهده دارد . وظایفی که منشور برای شورا تعیین کرده است ، چنین می باشد : تهیه و تصویب شاخص های توسعه فرهنگ قرآنی و تصویب شاخص های ارزیابی و نظارت بر فعالیت های قرآنی / بررسی و پیشنهاد چگونگی حاکم کردن اصول و مبانی قرآنی در برنامه های توسعه بلند مدت و میان مدت کشور به سازمان ها و نهادهای تصمیم گیر / بررسی و بازنگری ماموریت ها و وظایف قرآنی دستگاه های دولتی و عمومی ، شوراها و ستادها و سایر مجامع قرآنی و ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی / زمینه سازی و پیگیری تحقق رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه قرآن کریم / ایجاد سازوکارهای لازم برای هماهنگی و تعامل موثر در زمینه های فعالیت های قرآنی / تایید طرح ها و برنامه های ملی و فرابخشی در توسعه فرهنگ قرآنی / اتخاذ تدابیر لازم برای توانمندسازی و جلب مشارکت بخش مردمی و تقویت نقش حمایتی دولت در جهت توسعه فرهنگ قرآنی / اتخاذ تدابیر لازم برای گسترش فرهنگ وقف در امور قرآنی و بهره گیری حداکثری از موقوفات کشور در این زمینه / ارزیابی و نظارت بر عملکرد دستگاه ها و نهادهای دولتی و غیردولتی / شناسایی نیازها ، محدودیت ها و موانع توسعه فرهنگ قرآنی و استفاده از ظرفیت ها برای رفع آنها از طریق مراجع ذیربط در داخل و خارج از کشور / تدوین اولویت ها و جهت گیری های کلان بودجه فعالیت های قرآنی و ارائه آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی / برنامه ریزی برای تامین و توسعه منابع انسانی مورد نیاز حوزه های مختلف امور قرآنی و کیفیت بخشی منابع انسانی موجود / برنامه ریزی لازم برای طراحی سامانه های آماری و شبکه های اطلاع رسانی امور قرآنی .

 پژمان ضیائیان

 منتشر شده در روزنامه خبر جنوب 1394.9.28

بازگشت