مقدمه ای بر نحوه تشکیل سازمان مدارس غیر انتفاعی در شماره قبل این سلسله مقالات ذکر شد و اشاره گردید که بنیان این سازمان در سال 1367 نهاده و در طی این سال ها با تغییرات عمده همراه گشته است . در نامه ای که رییس وقت مجلس شورای اسلامی به تاریخ سال 1387 به ریاست جمهور وقت ارسال می کند .

می نویسد : در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، قانون اصلاح تاسیس مدارس غیر انتفاعی مصوب 5/3/1367 [مصوب جلسه مورخ 6/5/1387 کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی] مطابق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که با عنوان لایحه اصلاح قانون تاسیس مدارس غیر انتفاعی و الحاق موادی به آن به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود ، پس از موافقت مجلس با اجراء آزمایشی آن به مدت پنج سال در جلسه علنی مورخ 15/2/1387 و تایید شورای محترم نگهبان به پیوست ابلاغ می گردد . رییس جمهور وقت نیز در تاریخ 6/6/1387 قانون مورد اشاره را برای اجرا به وزارت آموزش و پرورش ابلاغ می کند .
بررسی خود را درباره این قانون با ماده یک آن آغاز می کنیم که به موضوع ایجاد آن می پردازد . ماده یک «به منظور توسعه مشارکت مردم در آموزش و پرورش و حمایت از سرمایه گذاری در ایجاد و اداره مدارس و مراکز پرورشی یا آموزشی غیر دولتی «سازمان مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکت های مردمی» وابسته به وزارت آموزش و پرورش تاسیس می گردد . کلیه نیروها ، امکانات و اعتبارات معاونت توسعه مشارکت های مردمی وزارت آموزش و پرورش به سازمان مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکت های مردمی منتقل می شود . رییس این سازمان معاون امور مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکت های مردمی وزارت آموزش و پرورش است. در ماده دو این قانون اشاره می شود که مدرسه ، مرکز پرورشی و مرکز آموزشی غیر دولتی ، طبق تعاریف ذیل توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا مشارکت ایشان با دولت مطابق اهداف و ضوابط و دستورالعمل های عمومی وزارت آموزش و پرورش در داخل و یا خارج از کشور تحت نظارت وزارت مذکور بر اساس این قانون تاسیس و اداره می شود . در ذیل این ماده ، قانون گذار تعاریف خود را از مدرسه ، مرکز پرورشی و مرکز آموزشی بیان کرده است :
مدرسه ، واحد آموزشی و پرورشی است که آموزش های رسمی را مطابق دوره های تحصیلی (پیش دبستانی ، ابتدایی ، راهنمایی ، متوسطه و پیش دانشگاهی) ارائه می کند.
مرکز پرورشی : مرکزی است که در زمینه امور پرورشی و تربیت بدنی فعالیت می نماید . از قبیل کانون فرهنگی تربیتی و ورزشی ، اردوگاه دانش آموزی و مرکز مشاوره.
مرکز آموزشی : مرکزی است که به منظور افزایش توان علمی و تخصصی و یا کسب مهارت های فنی و حرفه ای بدون ارائه مدرک تحصیلی رسمی فعالیت می کند . از قبیل آموزشگاه های علمی آزاد ، آموزشگاه زبان خارجی ، آموزشگاه فنی حرفه ای و کار و دانش.
برای نظارت بر اجراء این قانون شوراهای مرکزی و استانی و عنداللزوم شهرستانی و منطقه ای نظارت بر مدارس و مراکز پرورشی یا آموزشی غیر دولتی تشکیل می گردد . ترکیب این شورا در ماده چهار قانون مشخص شده است آنجا که می گوید : ترکیب شورای نظارت مرکزی از قرار زیر است:
وزیر آموزش و پرورش (رییس شورا) – معاون وزیر و رییس سازمان مدارس دولتی و توسعه مشارکتهای مردمی (نایب رییس شورا) – مسئول امور مدارس غیر دولتی (دبیر شورا) – مدیر کل حقوقی وزارت آموزش و پرورش – یک نفر به انتخاب شورای عالی انقلاب فرهنگی – یک نفر به انتخاب شورای عالی آموزش و پرورش – یک نفر به انتخاب انجمن اولیاء و مربیان مرکزی – دو نفر از موسسان مدارس غیر دولتی به پیشنهاد رییس سازمان مدارس غیر دولتی و تصویب سایر اعضاء شورای نظارت مرکزی .
ماده پنج قانون به وظایف و اختیارات شورای نظارت مرکزی پرداخته است : تایید صلاحیت متقاضیان تاسیس مدرسه یا مرکز غیر دولتی از طریق تحقیق ، بررسی و استعلام از مراجع قانونی ذی ربط / صدور مجوز تاسیس مدرسه یا مرکز غیر دولتی / نظارت بر عملکرد مدارس و مراکز غیر دولتی و شوراهای نظارت استان ، شهرستان و منطقه / تهیه و تصویب دستور العملهای مورد نیاز جهت اجرای این قانون در چهارچوب سیاست ها و مقررات وزارت آموزش و پرورش / تهیه و تدوین الگوی تعیین شهریه مدارس و مراکز پژوهشی یا آموزشی غیر دولتی / تجدیدنظر در آرا و تصمیمات شوراهای نظارت استان . مصوبات این شورا پس از تصویب وزیر آموزش و پرورش قابل اجرا خواهد بود . در سطح شهرستان ها و مناطق به ریاست مدیر یا رییس سازمان آموزش و پرورش شوراهایی با ترکیب نمایندگان شورای نظارت مرکزی تشکیل می شود . اعضای حقیقی شوراهای نظارت برای مدت چهار سال انتخاب می شوند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است . موسسان مدرسه یا مراکز آموزشی و پرورشی باید واجد شرایطی باشند که از جمله آن : تابعیت جمهوری اسلامی ایران / اعتقاد و الزام عملی به مبانی و احکام اسلام / برخورداری از حسن شهرت / التزام عملی به قانون اساسی و ولایت فقیه / نداشتن وابستگی به رژیم گذشته و گروه های غیر قانونی / نداشتن سوء پیشینه کیفری / داشتن تحصیلات مرتبط و حداقل سی سال سن است.
اهتمام دولت برای سپردن امور به افراد واجد شرایط در این قانون به گونه ای است که در ماده ده ، یازده ، دوازده و سیزده تسهیلاتی را برای موسسان برشمرده است از جمله در ماده ده : بانک های کشور را موظف می کند پنجاه درصد از نیاز مالی موسسات مدارس و مراکز پرورشی غیر دولتی را جهت تهیه فضای آموزشی و پرورشی و تامین تجهیزات و امکانات مورد نیاز به صورت وام قرض الحسنه تامین نماید و در ماده دوازده به وزارت آموزش و پرورش اجازه داده است مطابق قوانین و مقررات زمین و ساختمان های مازاد بر نیاز خود را به صورت اجاره یا فروش به موسسان مدارس غیر دولتی واگذار نماید . ماده سیزده قانون نیز ذکر کرده است : به منظور حمایت از موسسان مدارس غیر دولتی ، به وزارت آموزش و پرورش اجازه داده می شود با مشارکت موسسان «صندوق حمایت از توسعه مدارس غیر دولتی» را ایجاد نماید . دولت موظف است همه ساله ، علاوه بر کمکها و تسهیلات مذکور در این قانون ، حداقل معادل پنجاه درصد از قیمت تمام شده سرانه سالانه دانش آموزی در بخش دولتی ، را به ازاء کل دانش آموزان شاغل به تحصیل در مدارس غیر دولتی به این صندوق کمک کند . منابع مالی مدارس غیر دولتی در ماده چهارده و از سه طریق قابل احصاء است : شهریه دریافتی از اولیاء دانش آموزان / کمک های دریافتی از اولیاء دانش آموزان و افراد خیر و موسسات خیریه / کمک های دریافتی از آموزش و پرورش . «الگوی تعیین شهریه مدارس و مراکز پرورشی یا آموزشی غیر دولتی» با توجه به مقطع تحصیلی ، سطح آموزشی و پرورشی ، برنامه سال تحصیلی ، فعالیت های فوق برنامه ، فضای فیزیکی و تجهیزات و همچنین شرایط منطقه ای و نرخ تورم رسمی کشور که از سوی بانک مرکزی اعلام می شود ، توسط شورای نظارت مرکزی تهیه می گردد . این الگو پس از تصویب وزیر آموزش و پرورش قابل اعمال است.

پژهان ضاییان

منتشر شده در روزنامه خبر جنوب 1395.6.9

بازگشت