در زمره موسسات ، نهادها و شوراهای تشکیل شده توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی ، یکی هم شورای نظارت بر ساخت ، طراحی ، واردات و توزیع اسباب بازی کودکان ، است . در سال 1375 شورای فرهنگ عمومی کشور با توجه به ارزیابی های کارشناسی خود در حوزه فرهنگ پذیری

کودکان درصدد برگزاری گردهمایی بررسی پیامدهای فرهنگی اسباب بازی کودکان بر می آید . از نتایج این گردهمایی لزوم تهیه آیین نامه و ایجاد شورایی با نام شورای نظارت بر ساخت ، طراحی ، واردات و توزیع اسباب بازی کودکان بود . بدین منظور با حضور مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ، نمایندگانی از خانه ها صنایع ، بازرگانی ، وزارتخانه های آموزش و پرورش ، فرهنگ و ارشاد اسلامی ، بهداشت و درمان ، سازمان صدا و سیما ، چند کارشناس در روان شناسی ، فرهنگی ، هنری و نماینده اتحادیه تولیدکنندگان اسباب بازی جلساتی برگزار گردید که حاصل آن تدوین آیین نامه ای بدین منظور بود .

آیین نامه نگارش شده به شورای بالادستی که همانا شورای عالی انقلاب فرهنگی است ، ارائه گردیده و به تاریخ تیرماه سال 1377 مورد تصویب قرار گرفت . در مقدمه این آیین نامه چنین نوشته شده است : «نظر به نقش مهم اسباب بازی و بازی های رایانه ای در روند فرهنگ پذیری کودکان و با لحاظ نمودن نتایج مباحث مطرح شده در گردهمایی پیامدهای فرهنگی اسباب بازی کودکان که توسط دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی برگزار شد ، مقرر گردید شورایی مبتنی بر تشکیلات و شرح وظایف تشکیل شود . آیین نامه در ماده یک خود اعضای شورا را تعیین می کند . در تبصره سه همین ماده محل دبیرخانه شورا در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تعیین می شود و در تبصره چهار مدیر عامل کانون به عنوان رییس شورا ، مسئول اداره جلسات شورا می شود .

عمده ترین و مهمترین ماده این آیین نامه ، ماده چهار آن است که به ضوابط و شیوه های نظارتی می پردازد . در این ماده می خوانیم : شورا موظف است ضوابط نظارت بر طراحی ، تولید ، توزیع و واردات اسباب بازی کودکان را بر اساس معیارهای زیر تعیین و آن موارد را برای اعمال به طراحان ، تولیدکنندگان ، توزیع کنندگان و سایر دست اندرکاران از طریق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اعلام نماید . الف/ رعایت اصول اخلاقی و پرهیز از اشاعه موارد ضد اخلاقی . ب/ سازگاری ساختار و اهداف اسباب بازی با اصول آموزشی و تربیتی و پرهیز از بدآموزی . ج/ احترام به آداب و رسوم ، ارزش ها و باورهای دینی و اجتماعی ، فرهنگ بومی و پرهیز از اهانت و استهزای آنها با توجه و تاکید بر حفظ وحدت ملی . د/ استفاده از نمادهایی که به ظهور و القاء فرهنگ اسلامی کمک نماید . ه/ طراحی و ساخت اسباب بازی ها به گونه ای باشد که حاوی روح آرمانگرایی جهادی ، متناسب با ویژگی های فطری وعاملی برای آرامش درونی کودکان باشد . و/ بهره گیری از مواد و ویژگی هایی که قدرت تخیل و تسخیر در اشیاء و طبیعت را در کودکان افزایش دهد . ز/ ممنوعیت واردات و فروش و تولید کلیه اسباب بازی هایی که به دلیل بیگانگی با فرهنگ و در تقابل با فرهنگ خودی ، اثرات مخرب بر کودکان خواهد گذاشت . ح/ به کارگیری اسامی ، حروف ، اصطلاحات و علائم فارسی و اسلامی در تولید اسباب بازی های خانگی .

در ماده هشت آیین نامه شورا ذکر شده که : سیاست ها و خط مشی های حمایتی و هدایتی درباره اسباب بازی کودکان از سوی این شورا تهیه و برای تصویب به شورای فرهنگ عمومی ارائه خواهد شد . این اقدام از سوی اعضای شورا انجام و سیاست ها تدوین می گردد و در جلسات شماره 623 مورخ 11/6/93 و شماره 625 مورخ 9/7/93 شورای فرهنگ عمومی بررسی و در نهایت مصوب می شود . ابتدا نگاهی به سیاست های این شورا می کنیم : توجه به رشد و تربیت همه جانبه کودکان از بُعد دینی ، اخلاقی ، فرهنگی ، اجتماعی ، روانی و جسمی / ترویج فرهنگ اسلامی – ایرانی و جلوگیری از گسترش فرهنگ بیگانه و غیر دینی / تقویت وحدت ملی میان اقوام و پرهیز از ایجاد اختلاف میان قومیت ها و مذاهب و ادیان / تقویت افتخارات ملی و مذهبی و حس خودباوری و روحیه جهادی / فراهم نمودن زمینه دستیابی کلیه کودکان جامعه به اسباب بازی های مفید / تقویت تولیدات داخلی و توسعه صادرات اسباب بازی به وسیله حمایت های مادی و معنوی از طراحان و تولیدکنندگان / توجه به جنبه های هنری و زیبایی شناختی در طراحی و ترویج شخصیت های جدید و جذاب / ساماندهی واردات و پیشگیری از قاچاق اسباب بازی.

در کنار سیاست ها ، شورای مربوطه ، خط مشی ها و راه کارهای متناسب با ارزش ها و آموزه های فرهنگ اسلامی را تهیه و ارائه می کند . این خط مشی در سه سرفصل گنجانیده شده است که عبارتند از : اطلاع رسانی ، حمایت های مادی و معنوی ، فرهنگ سازی تولید در موضوع اطلاع رسانی آمده است : تاسیس بانک اطلاعاتی طراحان ، تولید کنندگان و شبکه های توزیع داخلی و بین المللی / عرضه خدمات مشاوره ای در زمینه معرفی اسباب بازی های مناسب با هدف دستیابی به روش های تولید محصولات استاندارد / عرضه اطلاعات تجارت جهانی اسباب بازی ، به منظور آشنایی تولیدکنندگان داخلی با بازارهای بین المللی و بهره گیری از آن برای صادرات / شناسنامه دار کردن اسباب بازی های داخلی و خارجی جهت شناسایی تولید کننده و وارد کننده / حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان اسباب بازی از طریق ایجاد سامانه های اطلاع رسانی خودکار به منظور شناساندن ویژگی ها و خصوصیات اسباب بازی های تولید و اطلاع رسانی در مورد طراحان و تولید کنندگان / آگاهی بخشی به خانواده ها نسبت به مضرات و آسیب های اسباب بازی های نامطلوب از نظر فرهنگی ، بهداشتی ، ایمنی و استاندارد / استفاده از ظرفیت ابزارها ، اماکن و رویدادهای مهم فرهنگی ، جهت شناساندن و تبلیغ اسباب بازی های ارزشمند تولید داخلی در جامعه / معرفی سایت ها و منابع اطلاعات تخصصی داخلی و خارجی اسباب بازی و سازمان ها و انجمن های مربوط به موضوع.

حمایت های مادی و معنوی که در سیاست های شورای نظارت بر ساخت ، طراحی واردات و توزیع اسباب بازی کودکان پیش بینی شده ، مشتمل بر بیست برنامه است که تعدادی از آنها با هدف ایجاد تسهیلات مادی تدوین گردیده و برخی نیز در رونق بخشی فضای کسب و کار تعریف شده است . تسهیل در ثبت طرح ها  و صدور مجوز ساخت اسباب بازی ، تسهیل در ایجاد تعاونی های تولید اسباب بازی و اتحادیه مربوطه ، اعطای تسهیلات مالی ، تامین مواد اولیه ، برپایی نمایشگاه های داخلی اسباب بازی و حمایت از حضور طراحان ، تولیدکنندگان و تجار اسباب بازی در نمایشگاه های خارجی ، تعیین استانداردهای کیفی ، ایمنی ، بهداشتی و فرهنگی اسباب بازی و نظارت بر اجرای دقیق آنها ، تمهیدات لازم برای پیشگیری از واردات ، ساخت و توزیع اسباب بازی های مشکل آفرین از لحاظ فرهنگی ، ایمنی و بهداشتی ، از جمله موضوعات اشاره شده در حوزه حمایت های مادی و معنوی است ، بخش سوم خط مشی ، اختصاص به فرهنگ سازی تولید و استفاده از اسباب بازی با رویکردهای بومی و مذهبی دارد . تهیه و تدوین پیوست فرهنگی ، معرفی نمونه های برتر سال ، فراهم نمودن زمینه دستیابی تمامی کودکان جامعه به اسباب بازی و سرگرمی های مفید ، استفاده از نشانه ها و سرودها و اشعار کودکانه ایرانی و مذهبی در اسباب بازی ها ، معرفی اسباب بازی ها و سرگرمی های خلاق آموزشی و کمک آموزشی خصوصاً تولیدات داخلی و نظارت موثر بر فضای مجازی در حوزه اسباب بازی و سرگرمی از جمله راه کارهای پیشنهادی شورا می باشد . این سیاست ها در سال 93 از طرف وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به حوزه های مرتبط ابلاغ شده است .

پژمان ضیاییان

منتشر شده در روزنامه خبر جنوب 1394.12.17

بازگشت